ตอนที่ 7 เพลงจำปานารี เถา และเพลงจำปาทองเทศ สองชั้น
บรรเลงโดยวงปี่พาทย์ไม้แข็งในการควบคุมของ สมภพ ขำประเสริฐ
ขับร้องโดย ประชิต ขำประเสริฐ
รายละเอียด
เพลงจำปานารี เถา เดิมเป็นเพลงจังหวะสองไม้อยู่ในเพลงเรื่องแขกมอญ ชั้นเดียวเป็นเพลงที่อยู่ในเรื่องตับมอญ โดยปกติเพลงจำปานารีมักนำมาขับร้องประกอบการแสดงละคร นอกจากนี้ยังอยู่ในตับมโหรีบางตับ
เมื่อ พ.ศ. 2507 ครูสมภพ ขำประเสริฐ [ศิษย์หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง)] ได้นำเพลงจำปานารีสองชั้นมายืดขยายและตัดทอนเป็นเพลงเถา และมอบให้ครูประชิต ขำประเสริฐ [ภรรยา] เป็นผู้ทำทางร้องโดยใช้เนื้อร้องจากตับสมิงทอง อันเป็นเนื้อร้องเก่าแก่ที่เคยใช้ร้องเพลงจำปานีสองชั้นของเดิมมาก่อน เพลงนี้ทำสำเร็จเป็นเพลงเถาทั้งทางร้องและทางเครื่องเมื่อ พ.ศ. 2510
เพลงจำปาทองเทศ สองชั้น เข้าใจว่ามีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ใช้ขับร้องประกอบการแสดงละคร สมัยรัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระราชนิพนธ์บทละครเรื่องเงาะป่าขึ้น ได้นำเพลงจำปาทองเทศนี้มาบรรจุเป็นบทขับร้องในละครเรื่องนี้ ต่อมาสมัยรัชกาลที่ 8 ครูจันทร์ โตวิสุทธิ์ ได้นำเพลงจำปาทองเทศมาทำเป็นเพลงเถาและให้ชื่อใหม่ว่าเพลงผกากาญจน์ อย่างไรก็ตามเพลงจำปาทองเทศสองชั้นของเก่าก็ยังคงนิยมจนถึงปัจจุบัน
หัวเรื่อง : รายการสังคีตภิรมย์ ตอนที่ 7
บรรยายโดย : พูนพิศ อมาตยกุล
ความยาว : 28.01 นาที
สถานที่จัดเก็บ : เว็บไซต์ห้องสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน์
URL : https://sirindhornmusiclibrary.li.mahidol.ac.th/thai_music/sangkeetpirom7/
