พลอยสี สรรพศรี
(พ.ศ.๒๔๖๒-ไม่ทราบปีถึงแก่กรรม)
นางพลอยสี สรรพศรี เกิดเมื่อวันที่ ๔ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๖๒ ที่จังหวัดลำพูน เป็นบุตรีของนายบุญทา และนางเขียน นามสกุลเดิม เมฆขยาย มีพี่น้องทั้งหมด ๕ คน เริ่มเรียนหนังสือที่โรงเรียนพุทธโสภณ จังหวัดเชียงใหม่ จบชั้นประถมปีที่ ๒ แล้วมาเรียนต่อที่โรงเรียนสตรีวัฒโนทัยพายัพ จนจบชั้นประถมปีที่ ๔
เมื่ออายุได้ประมาณ ๑๖ ปี (พ.ศ.๒๔๗๘)ได้เข้าไปเป็นช่างฟ้อน เป็นนักร้องและเป็นตัวละครอยู่ในคุ้มเจ้าแก้วนวรัฐ ที่จังหวัดเชียงใหม่ จนถึงพ.ศ.๒๔๘๓ มาเป็นนางเอกละครร้องที่คณะละคร บริษัทนิยมไทย เวิ้งนครเกษม กรุงเทพมหานคร ในช่วงนี้ได้แสดงภาพยนตร์และละครร้องหลายเรื่อง รวมทั้งเป็นนางเอกละครเร่ในช่วงสมัยสงครามโลกครั้งที่ ๒ ด้วย จนถึงพ.ศ.๒๔๙๙ จึงได้กลับไปอยู่ที่จังหวัดเชียงราย และไปเป็นครูสอนขับร้องและนาฏศิลป์ ที่โรงเรียนดรุณราษฎร์วิทยา ที่อำเภอแม่สาย แล้วย้ายมาสอนที่โรงเรียนเชียงรายวิทยาคม ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๑๔ จนถึงปัจจุบันนี้ (พ.ศ.๒๕๒๖)
ทางด้านดนตรีไทยนั้น เริ่มเรียนจากเจ้าบัวชุม ณ เชียงใหม่ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๗ เพลงแรกที่เรียน คือ เพลงจระเข้หางยาว เมื่อพ.ศ.๒๔๙๘ ได้แต่งงานกับ นายอินทร์หล่อ สรรพศรี จึงได้เรียนจะเข้เพิ่มเติมจากสามีอีกหลายเพลง เช่น แป๊ะ สี่บท บุหลัน นางครวญ เยี่ยมวิมาน เป็นต้น
ความสามารถในทางดนตรีไทยของนางพลอยสีนั้น ชำนาญในการดีดจะเข้เพียงอย่างเดียวในทางเครื่อง แต่มีความสามารถในทางร้องประเภทเพลงเสภา เพลงละคร เพลงพื้นเมือง ดีมาก มีความถนัดในการขับร้องพร้อมกับบรรเลงเครื่องดนตรีไปด้วย และได้รับมอบให้ทำพิธีไหว้ครูจากครูช่อ สุนทรวาทิน
ผลงานทางการแสดงนั้นมีความสามารถในการฟ้อนรำตั้งแต่ครั้งยังอยู่ในคุ้มของเจ้าแก้วนวรัฐ และคุ้มของพระราชชายาเจ้าดารารัศมี ในรัชกาลที่ ๕ ได้ลงมาแสดงถึงกรุงเทพมหานครอยู่เสมอ และยังเป็นผู้จัดการให้มีการฟ้อนรำในการรับเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ เมื่อเสด็จเยือนเชียงราย พร้อมทั้งรับแขกสำคัญของทางราชการอยู่เสมอ ผลงานที่ท่านภูมิใจมาก ได้แก่ ถ้วยรางวัลที่ ๑ ในการขับร้องเพลงไทยและเพลงพื้นเมือง และได้รับเชิญในฝึกสอนการฟ้อนสาวไหมให้แก่อาจารย์วิทยาลัยนาฏศิลป์ ซึ่งต่อมาได้บรรจุไว้ในหลักสูตรของวิทยาลัยด้วย
ปัจจุบัน(พ.ศ.๒๕๒๖) ท่านพักอยู่กับครอบครัวที่บ้านเลขที่ ๙๓๙/๗ ถนนราษฎร์อุทิศ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย ยังช่วยครอบครัวสอนขับร้องและดนตรีไทย พร้อมทั้งมีงานออกอากาศ ณ สถานีวิทยุที่เชียงรายอีก ๓ แห่ง เป็นประจำ
พูนพิศ อมาตยกุล
(เรียบเรียงจาก บันทึกประวัติศิลปินเพลงไทย ซึ่งบันทึกข้อความโดยนางพลอยสี สรรพศรี)
ที่มา : นามานุกรมศิลปินเพลงไทย ในรอบ ๒๐๐ ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดยพูนพิศ อมาตยกุล, หัวหน้าโครงการ ; ผู้ร่วมโครงการ, พิชิต ชัยเสรี …[และคนอื่น ๆ]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๒๖.
