ผวน บุญจำเริญ
(พ.ศ.๒๔๕๔-ไม่ทราบปีที่ถึงแก่กรรม)
นายผวน บุญจำเริญ เป็นบุตรนายทอง และนางถ้วย บุญจำเริญ เกิดเมื่อปีกุน พ.ศ.๒๔๕๔ ที่ตำบลสะพานไทย อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา บิดา มารดามีอาชีพค้าขาย มีพี่ชายร่วมบิดามารดาเพียงคนเดียวชื่อ ชั้น เป็นนักดนตรีเช่นเดียวกัน ชำนาญในเรื่องของแตรวง
การศึกษาเรียนจบชั้นประถมปีที่ ๔ ที่โรงเรียนปฐมวิทยาคาร และอุปสมบทที่วัดแก้ว เมื่อพ.ศ.๒๔๗๔ โดยมีพระอธิการขัน วัดนกกระจาบ เป็นพระอุปัชฌาย์
เริ่มเรียนดนตรีไทยเมื่ออายุ ๑๒ ปี กับครูป่วน โดยหัดแตร บาริโทน เป็นครั้งแรก เพราะ ชอบการบรรเลงแตรวง เพลงแรกที่เรียน คือ กล่อมพระยา แล้วต่อเพลงที่ใช้งานง่ายๆ เช่น มาร์ชบริพัตร มาร์ชวชิราวุธ ฯลฯ ต่อมาได้เรียนปี่กับครูจำรัส เกิดผล แล้วเรียนต่อกับครูเพชร จรรย์นาฏ นอกจากปี่แล้ว ยังตีฆ้องวงและเครื่องหนังได้
ต่อมาได้เข้ามากรุงเทพมหานคร และเรียนเดี่ยวปี่ต่าง ๆ จากครูเทียบ คงลายทอง จนได้ทุกเดี่ยว แล้วกลับไปสอนดนตรีไทยที่อยุธยาโดยสอนที่บ้าน และสอนที่โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย เริ่มต้นสอนมาตั้งแต่อายุ ๓๕ ปี
เนื่องจากทำหน้าที่เป็นคนปี่ประจำวงปี่พาทย์ของสกุลเกิดผล บ้านใหม่ อยุธยา จึงชำนาญเพลงปี่ทุกประเภท ทั้งเสภา ละคร โขนหนัง และได้เรียนหน้าพาทย์จนถึงชั้นสูงสุดจากครูเอื้อน กรณ์เกษม
ผลงานที่ผ่านมา ได้แสดงฝีมือเดี่ยวปี่ครั้งแรกที่พระราชวังจันทร์เกษม อยุธยา เมื่ออายุ ๒๐ ปี (พ.ศ.๒๔๗๔) ได้ร่วมเป็นคนเป่าปี่ในวงของนายสังเวียน เกิดผล บันทึกเสียงเพลงพระนิพนธ์ของทูนกระหม่อมบริพัตร เมื่อ พ.ศ.๒๕๒๔ เพื่อเก็บไว้ในหอสมุดแห่งชาติ และเคยได้รับรางวัลจากสมาคมสงเคราะห์สหายศิลปินเมื่อมีงานประชันกันที่วัดพระพิเรนทร์
นายผวนมีภรรยาชื่อ ศิริ มีบุตรชาย ๕ คน หญิง ๑ คน บุตรชายทั้ง ๕ คน ล้วนแต่มีฝีมือในทางดนตรีทั้งสิ้น ได้แก่ นายสมนึก (ปี่พาทย์) นายปรีชา (แตรวง) นายประภาส (แตรวง) นายบัณฑิต (แตรวง) และนายสุริยา (ปี่พาทย์) ส่วนบุตรีชื่อ อารมณ์ เคยหัดร้องเพลงไทยแต่มิได้ยึดเป็นอาชีพ มีศิษย์ที่มีชื่อเสียง คือ สมนึก บุญจำเริญ ปราจีณ ทรงเผ่า สมหวัง กาญจนพะวง เป็นต้น
ปัจจุบัน (พ.ศ.๒๕๒๖) อยู่ที่บ้านเลขที่ ๕๙ หมู่ ๔ ตำบลบ้านใหม่ อำเภอเมือง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
พูนพิศ อมาตยกุล
(เรียบเรียงจาก บันทึกประวัติศิลปินเพลงไทย กรอกข้อมูลโดย นายผวน บุญจำเริญ)
ที่มา : นามานุกรมศิลปินเพลงไทย ในรอบ ๒๐๐ ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดยพูนพิศ อมาตยกุล, หัวหน้าโครงการ ; ผู้ร่วมโครงการ, พิชิต ชัยเสรี …[และคนอื่น ๆ]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๒๖.
