บุญยัง เกตุคง
(พ.ศ.๒๔๖๗-๒๕๔๐)
ครูบุญยัง เกตุคง เกิดที่ตำบลมหาชัย อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม เมื่อวันเสาร์ เดือน ๓ ปีชวด พ.ศ.๒๔๖๗ เป็นบุตรของนายพยอม(เที่ยง) และนางเขียน เกตุคง บิดามารดา มีอาชีพทำสวน มีคณะแสดงนาฎะดนตรีและค้าขาย
เมื่อยังเยาว์ได้เริ่มเรียนหนังสือที่วัดชนะสงคราม แล้วเรียนดนตรีกับบิดา มีความสามารถร้องรำทำเพลงได้ดีมาตั้งแต่อายุยังน้อย จนอายุ ๙ ปี บิดาได้นำมาฝากไว้เป็นศิษย์ของครูหรั่ง พุ่มทองสุก ซึ่งบ้านอยู่ที่ประตูน้ำภาษีเจิริญ ฝั่งธนบุรี เริ่มเรียนฆ้องใหญ่เพลงสาธุการแล้วต่อเพลงโหมโรงเช้า โหมโรงเย็น เพลงช้า เพลงตับต่างๆ จนอายุเข้าสู่วัยรุ่นจึงได้เรียนกับครูเพชร จรรย์นาฏ(หรือจั่นนาค) ซึ่งเป็นครูดนตรีที่มีชื่อเสียงของจังหวัดอยุธยา ครูเพชรผู้นี้ เคยอยู่ในวงดนตรีของครูหลวงประดิษฐไพเราะ(ศร ศิลปบรรเลง) และวงวังบูรพามาก่อน ได้เรียนฆ้องกับครูเพชรจนสามารถเดี่ยวพญาโศก แขกมอญจนถึงกราวใน ต่อมาเรียนระนาดทุ้ม ต่อเพลงเดี่ยวสารถี และพญาโศก จากครูหลวงประดิษฐไพเราะ(ศร ศิลปบรรเลง)ที่บ้านบาตร และได้ต่อเพลงหน้าพาทย์ต่างๆ จากครูโองการ กลีบชื่น และครูเอื้อน กรณ์เกษม
เมื่ออายุครบบวชได้บวชที่วัดโพธิ์นิมิตร ๑ พรรษา จากนั้นได้ร่วมงานกับพี่ชาย คือ ครู บุญยงค์ เกตุคง ทั้งเล่นดนตรีปี่พาทย์ ลิเกและการแสดงทุกประเภท ได้ต่อเพลงจากพี่ชายและนายช่อ อากาศโปร่ง เพิ่มเติมอีกเป็นอันมาก จนสามารถบรรเลงดนตรีไทยได้แทบทุกชนิด แต่ที่ถนัดมากคือระนาดเอก ระนาดทุ้ม และฆ้องสามารถบรรเลงประกอบการแสดงโขนละครได้ทุกประเภท ครูบุญยังได้ต่อหน้าพาทย์จนถึงระดับองค์พระพิราพ จากเรืออากาศเอกโองการ กลีบชื่น และได้รับมอบให้ทำพิธีไหว้ครูทางนาฎศิลป์จากนายเต๊ก เสือสง่า และครูพิพม์ นักระนาด
พ.ศ ๒๕๑๐ เข้ารับราชการอยู่ในวงดนตรีไทยของฝ่ายสันทนาการ กรุงเทพมหานคร นอกจากความสามารถในการบรรเลงดนตรีได้เกือบทุกเครื่อง แล้วยังร้องเพลงได้ด้วย โดยเฉพาะเพลงภาษา ร้องได้ดี สามารถถ่ายทอดวิชาการดนตรีให้แก่บุคคลได้ทุกรุ่นทุกระดับตั้งแต่นักเรียนมัธยมจนถึงนักศึกษามหาวิทยาลัย รวมทั้งทำหน้าที่เป็นผู้บรรยายเพลงของวงดนตรีไทยกรุงเทพมหานครด้วย
ผลงานการบันทึกเสียงของท่าน มักจะบันทึกร่วมกับพี่ชายรวมทั้งได้ไปเผยแพร่ดนตรีไทยในต่างประเทศมาแล้วหลายแห่ง เช่น ประเทศเยอรมัน ผลงานชิ้นล่าสุดที่รวมวงกับพี่ชาย (เขียนเมื่อ พ.ศ.๒๕๒๖) คือ การบรรเลงเพลงไทยชุดเจ้าพระยาคอนแชร์โต้ ของบุญยงค์ เกตุคง และบรู๊ซ แกสตัน เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๕ ครูบุญยัง เกตุคง ได้รับเชิญเป็นอาจารย์พิเศษตามมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ด้วยความรู้และความสามารถจึงได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ลิเก) เมื่อวันที่ ๒ ธันวาคม ๒๕๓๔
ครูบุญยัง เกตุคง ถึงแก่กรรมลงเมื่อวันศุกร์ที่ ๒๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๐ สิริรวมอายุได้ ๗๓ ปี
พูนพิศ อมาตยกุล
(เรียบเรียงจาก คำให้สัมภาษณ์ครูบุญยัง เกตุคง)
ที่มา : นามานุกรมศิลปินเพลงไทย ในรอบ ๒๐๐ ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์โดยพูนพิศ อมาตยกุล, หัวหน้าโครงการ ; ผู้ร่วมโครงการ, พิชิต ชัยเสรี …[และคนอื่นๆ]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๒๖.
