พิษณุ แช่มบาง
(พ.ศ.๒๔๕๓-๒๕๐๙)
ครูพิษณุ แช่มบาง มีนามเดิมว่า พิสมัย เป็นบุตรของนายแปลก และนางละม่อม แช่มบาง เกิดเมื่อวันที่ ๒๘ มีนาคม พ.ศ.๒๔๕๓ ที่บ้านบางจาก อำเภอบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร มีพี่น้องร่วมบิดามารดา ๖ คน
เริ่มการศึกษาชั้นต้นที่โรงเรียนวัดอมรินทราราม จนจบชั้นมัธยม ๔ เมื่ออายุได้ ๑๒ ปี บิดาเห็นว่ามีใจรักทางด้านดนตรี จึงพาไปฝากให้เป็นศิษย์ของครูชื่น วัชชวิพุฒ ต่อมาได้มีโอกาสเป็นศิษย์ระนาดทุ้มของครูพุ่ม บาปุยะวาส ต่อกลองแขกจากครู หลวงสิทธิวาทิน (สาย สิทธิวาทิน) และต่อกลองแขกกับกลองมะลายู กับครูเหมือน ดูรยประกิจ
เริ่มรับราชการตั้งแต่ พ.ศ.๒๔๗๔ ในตำแหน่งนักดนตรีประจำกองแตรวงทหารรักษาวัง พ.ศ.๒๔๗๖ เป็นนักดนตรีสังกัดกรมมหรสพประจำเครื่องเบส คลาริเนต ถึงพ.ศ.๒๔๗๘ โอนมาสังกัดกองการสังคีต กรมศิลปากร ได้เป็นศิลปินจัตวาเมื่อ พ.ศ.๒๔๘๓ และรับราชการอยู่ในกรมศิลปากรมาจนถึง พ.ศ.๒๕๐๔ ตำแหน่งหลังสุด คือ ศิลปินโท
ความสามารถในทางดนตรีไทยของครูพิษณุนั้น มีความชำนาญในเครื่องดนตรีทั้งไทยและฝรั่ง ถึงขั้นเดี่ยวได้หลายเครื่องมือ คือ ระนาดเอก ระนาดทุ้ม ฆ้องวงใหญ่ ฆ้องวงเล็ก ปี่ อังกะลุง ปี่สก๊อต คลาริเนต ไวโอลิน เปียนโน แซกโซโฟน และชำนาญอย่างยิ่งในเรื่องของกลอง เป็นผู้ตีกลองแขกคู่กับ ครูมิ ทรัพย์เย็น เป็นที่ร่ำลือในฝีมือมาก
ระหว่างที่รับราชการอยู่ ครูพิษณุ มีหน้าที่สำคัญในการเป็นผู้ควบคุมวงของกรมศิลปากร ทุกครั้งที่มีการนำเพลงของต่างชาติมาบรรเลง และเป็นผู้เขียนโน้ตสากลเพลงไทยลงพิมพ์ในหนังสือวารสารศิลปากรรายเดือน เคยเดินทางไปเผยแพร่วัฒนธรรมกับกรมศิลปากร ณ ประเทศลาว และพม่า ได้เคยแต่งเพลงมาร์ชลูกเสือ ขับร้องโดยคุณนภา หวังในธรรม ได้รับรางวัลจากจอมพล ป.พิบูลสงคราม และยังเก็บรักษาไว้ที่กรมประชาสัมพันธ์ จนทุกวันนี้
สถาบันที่ครูได้ถ่ายทอดวิชาดนตรีไว้ให้ ได้แก่ วิทยาลัยนาฎศิลป์ กรมศิลปากร โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย และโรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ครูพิษณุ สมรสกับ คุณบุญยืน พุกกะมาน เมื่อ พ.ศ.๒๔๗๖ มีบุตรธิดาด้วยกัน ๕ คน คือ นางสาวพาณี แช่มบาง นายนาคะ แช่มบาง นางเรณู จีนเจริญ (รับราชการอยู่ในกองการสังคีต กรมศิลปากร) นายพันธ์ศิลป แช่มบาง และนายตรีรัตน์ แช่มบาง ท่านถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๐๙ รวมอายุได้ ๕๕ ปี
จรวยพร สุเนตรวรกุล
(เรียบเรียงจาก บันทึกประวัติศิลปินเพลงไทย หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร ซึ่งกรอกข้อมูลโดย นางเรณู จีนเจริญ)
ที่มา : นามานุกรมศิลปินเพลงไทย ในรอบ ๒๐๐ ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์โดยพูนพิศ อมาตยกุล, หัวหน้าโครงการ ; ผู้ร่วมโครงการ, พิชิต ชัยเสรี …[และคนอื่นๆ]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๒๖.
