ตอนที่ 4 ประวัติกำเนิดเพลงไทยสากล ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5-7 ตอนที่ 4 ประวัติกำเนิดเพลงไทยสากล ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5-7 ชื่อเพลง : เพลงเลื่อนรำพัน ผู้ขับร้อง : เลื่อน ไวณุนาวิน (แม่เลื่อน) ชื่อเพลง : เพลงแก้มต่อแก้ม ผู้ขับร้อง : เลื่อน ไวณุนาวิน (แม่เลื่อน) ชื่อเพลง : เพลงธรรมชาติเจ้าเอย ผู้ขับร้อง : เลื่อน ไวณุนาวิน (แม่เลื่อน) และนางเอก ชื่อเพลง : เพลงหวนให้ใจหาย ผู้ขับร้อง : พรานบูรพ์ (จวงจันทร์ จันทร์คณา) ชื่อเพลง : เพลงปลาสั่งน้ำ ผู้ขับร้อง : พรานบูรพ์ (จวงจันทร์ จันทร์คณา) และนางเอก (สะอาด) ความยาว : 31.12 นาที รายละเอียด : เพลงไทยสากลเริ่มต้นในสมัยรัชกาลที่ 4 โดยเริ่มที่กองทหารหน้า (กองทหารรักษาพระองค์) ในการเป๋าแตรทหาร ต่อมาก็มีการนำแตรทหารมาบรรเลงเพลงไทยเดิม กลายเป็นวงโยธวาทิต ยังไม่มีเพลงไทยสากลเกิดขึ้น ตราบจนปลายสมัยรัชกาลที่ 5 จึงเริ่มมีคีตกวีคนแรกที่แต่งเพลงไทย คือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ได้นำเพลงไทยเก่าๆ หลายเพลงมาประดิษฐ์ขึ้นเป็นทางบรรเลงกับเครื่องดนตรีต่างๆ เช่น “เพลงสารถี” มาเป็นทางเดี่ยวสำหรับแตรคอเน็ต และนำเพลงทะเลบ้าและคลื่นกระทบฝั่งมารวมกัน เป็นทางบรรเลงด้วยแตรวง ประทานชื่อใหม่ว่า “เพลงสาครลั่น” ซึ่งทูลกระหม่อมบริพัตร จะประดิษฐ์แต่ทางขับร้องเท่านั้น สำหรับทางขับร้อง “พรานบูรพ์” หรือ “จวงจันทร์ จันทร์คณา เป็นคนไทยคนแรกที่ทำเพลงไทยสากลประเภทขับร้อง โดยใช้ทำนองจากเพลงเก่าของไทย และยังมีอีก 2 กลุ่ม คือ กลุ่มแรกทำงานอยุ่ในกรมโฆษณาการ มีครูเวช สุนทรจามร ครูเอื้อ สุนทรสนาน ร่วมกับนักปรพันธ์บทเพลงหรือคำร้อง ได้แก่ ครูแก้ว อัจฉริยะกุล อีกกลุ่มหนึ่ง มีครูสมาน กาญจนผลิน ครูสง่า อารัมภีร ฯลฯ ละครร้องของไทยเดิมเป็นละครที่ร้องด้วยเพลงไทย ต่อมาเมื่อถึงสมัยพรานบูรพ์ ก็มีละครของพรานบูรพ์ และละครของคณะแม่เลื่อน ซึ่งเริ่มแต่งเพลงไทยสากลขึ้นร้อง แต่ลีลาและทำนองก็กระเดียดไปทางเพลงไทยเดิม เช่น เพลงจากละครคณะแม่เลื่อน (เลื่อน ไวณุนาวิน) “เพลงเลื่อนรำพัน” เลื่อน (พระเอก) ขับร้อง จากละครเรื่อง “นักเรียนนายร้อย” “เพลงแก้มต่อแก้ม” เลื่อน (พระเอก) ขับร้อง “เพลงธรรมชาติเจ้าเอย” เลื่อน (พระเอก) ขับร้อง กับ นางเอก ” ต่อมาพรานบูรพ์ ไม่เข้ามาเกี่ยวข้องกับละครร้อง โดยเริ่มจากการเป็นผู้บอกบทละคร แต่งเพลง แต่งบทละคร และเป็นผู้แสดงละคร และขับร้อง ตัวอย่างเพลง “เพลงหวนให้ใจหาย” จากละครเรื่อง “ฝนสั่งฟ้า” คณะจันทโรภาส ซึ่งพรานบูรพ์ แต่งเอง ร้องเอง “เพลงปลาสั่งน้ำ” จากละครเรื่องปลาสั่งน้ำ ขับร้องโดย พรานบูรพ์ และนางเอก (คุณสะอาด) หัวเรื่อง : เพลงไทยสากลจากอดีต ตอนที่ 4 หัวเรื่อง : เพลงไทยสากลระยะแรกเริ่ม หัวเรื่อง : รายการเพลงไทยสากลจากอดีต ตอนที่ 4 ผู้จัดรายการ : พูนพิศ อมาตยกุล สถานที่จัดเก็บ : https://sirindhornmusiclibrary.li.mahidol.ac.th/thai_contemporary_mu/plengthaisakol-4/
